Zaburzenia Przetwarzania Słuchowego (APD- Auditory Processing Disorders) to dla wielu ludzi zupełnie nowa rzecz i trudno się temu dziwić, bo tak naprawdę więcej o tym zaburzeniu zaczęło się mówić w Polsce dopiero niedawno. Wcześniej mówiło się głównie
o Centralnym Zaburzeniu Przetwarzania Słuchowego, które było wynikiem mikrouszkodzeń Centralnego Układu Nerwowego, a obecnie pojawił się termin wyżej podany i dotyczy sytuacji, gdzie nie stwierdza się lub nie można stwierdzić uszkodzeń CUN, a pewne objawy wskazują, że dziecko mimo prawidłowego słuchu ma trudności:
- ze skupieniem się na głosie nauczyciela,
- z dobrym słyszeniem w szumie,
- rozpoznawaniu podobnie brzmiących głosek jak p/b, t/d i takim też ich zapisywaniem,
- z rozumieniem poleceń,
- w czytaniu, polegające na niewłaściwym łączeniu głosek w wyrazy,
- z koncentracją uwagi,
- w konstruowaniu płynnych wypowiedzi,
- z estetycznym, bezbłędnym pismem.
Tak więc Zaburzenia Przetwarzania Słuchowego mogą objawiać się przede wszystkim:
- opóźnionym rozwojem mowy,
- ograniczonym rozumieniem mowy, gdy nie jest kierowana bezpośrednio wprost do odbiorcy i/lub częstym nieprawidłowym zrozumieniem pytań i poleceń, szczególnie, gdy są długie i skomplikowane,
- zaburzoną intonacją (mowa monotonna, cicha, albo odwrotnie bardzo szybka i zbyt głośna),
- nadwrażliwością na dźwięki,
- zmęczeniem po przebywaniu w głośnym środowisku,
- częstymi bólami głowy,
- zaburzoną koncentracją, krótką zdolnością utrzymywania uwagi,
- nadmiernym zwracaniem uwagi na bodźce słuchowe, które nie są istotne,
- osłabioną pamięcią słuchową (na przykład trudności z zapamiętaniem i/lub powtórzeniem usłyszanej informacji), trudności z uczeniem się na pamięć i zapamiętywaniem sekwencji dźwięków (na przykład nazw dni tygodnia, miesięcy czy tabliczki mnożenia),
- błędami ortograficznymi typu słuchowego,
- trudnościami w nauce języków obcych,
- nadmierną potrzebą hałasowania,
- skupieniem się na głosie nauczyciela, a nie na słyszanych treściach,
- brzydkim pismem,
- trudnościami w czytaniu, polegającymi na niewłaściwym łączeniu głosek w wyrazy,
- trudnościami z dobrym słyszeniem w szumie,
- myleniem podobnie brzmiących głosek jak p/b, t/d i takim też ich zapisywaniem,
- brakiem umiejętności konstruowania płynnych wypowiedzi,
- koniecznością kilkakrotnego powtarzania poleceń.
Uważa się, że u wielu uczniów z trudnościami w uczeniu się, z dysleksją, zaburzeniami uwagi i zachowania występują zaburzenia przetwarzania słuchowego i to one są przyczyną opóźnień lub trudności w nauce czy zachowaniu.
Co może być przyczyną Zaburzeń Przetwarzania Słuchowego?
„Niewątpliwie na fakt zwiększenia ilości dzieci, które mają problemy z percepcją słuchową
przy prawidłowej czułości słuchu ma wpływ szybki rozwój społeczeństwa informacyjnego w ostatnich latach. Nadmierna stymulacja bodźcami wzrokowymi oraz słuchowymi (internet, gry komputowe, telewizja) powoduje, że przekroczone są możliwości percepcji dziecka
i zaburzony jest proces nabywania umiejętności komunikowania się. Nadmiar bodźców upośledza możliwości filtrowania i selekcji informacji, a w konsekwencji prowadzi do zaburzeń koncentracji uwagi. Przyczynia się do tego również ograniczenie czasu spędzanego na bezpośrednich rozmowach pomiędzy dziećmi i rodzicami oraz rówieśnikami. Rozmowy bowiem doskonalą umiejętności utrzymania uwagi na dłuższych wypowiedziach
i zrozumienia ich treści, uczą formułowania myśli i ich ekspresji oraz doskonalą odczytywanie ładunku emocjonalnego wypowiedzi (prozodia).Zaburzenia przetwarzania słuchowego mogą być również wynikiem tzw. deprywacji słuchowej, gdy przez miesiące
a nawet lata obecny jest nawet niewielki niedosłuch spowodowany zaburzeniami w części obwodowej narządu słuchu. Najczęściej jest to wynik przewlekłego wysiękowego zapalenia ucha środkowego. Również zbyt późne lub niewłaściwe protezowanie ubytków słuchu aparatami słuchowymi może mieć podobne następstwa. Niekorzystny wpływ na możliwości przetwarzania informacji i koncentracji uwagi ma również niedotlenienie w czasie snu najczęściej z powodu przerośniętego migdałka gardłowego.” - Dr n. med. Andrzej Senderski Ośrodek Audiologii, Foniatrii i Laryngologii, Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie. Otolaryngologia 2014, 13(2): 77-81
Oczywiście nie są to jedyne przyczyny, podejrzewa się, że przyczynami APD (Auditory Processing Disorders) może być też:
- wcześniactwo,
- niedotlenienie w czasie porodu,
- częste zapalenia ucha środkowego,
- genetyczne dyspozycje - dysleksja.
Ważną wiadomością jest ta, że można dzieciom z APD pomóc:
- Poprzez poprawę środowiska akustycznego- „Rozwiązania, które są korzystne dla wszystkich uczniów, a nie tylko dla tych z APD, to wyciszenie i zlikwidowanie pogłosu w klasach za pomocą dźwiękochłonnych materiałów oraz usunięcie urządzeń emitujących niepotrzebne dźwięki np. wyciszenie komputerów. Najnowsze badania wskazują na korzystny wpływ używania systemów wspomagających słyszenie, które poprawiają zrozumiałość mowy nauczyciela na tle hałasu klasy (Amigo Star, Edu-Link ). U uczniów używających w klasie system FM obserwowano poprawę w zakresie koncentracji uwagi, wyników w nauce, poprawy zachowania i poczucia własnej wartości.”- podaje dr n. med. Andrzej Senderski.
- Poprzez treningi słuchowe. Takie treningi prowadzone są przez przeszkolonych terapeutów - więcej na ten temat na stronie https://neuroflow.pl/pl/
Opracowała: Elżbieta Sulich-Bekta - neurologopeda, logopeda.
